Ο «σεισμός» της αναρρίχησης του ΜατέοΡέντζι στην πρωθυπουργία του μεγάλου ασθενούς της Ευρωζώνης, με το χρέος της να ξεπερνά τα 2,1 δισ. ευρώ, δεν προμηνύει τίποτα καλό για την Ιταλία, εκτιμά ο Μάρκο Ρεβέλι στην «Αυγή», υπογραμμίζοντας την ανάγκη της οικοδόμησης της «λίστας Τσίπρα» στην Ιταλία και την υποψηφιότητά του για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την ανάτροπή. Ο Μάρκο Ρεβέλι είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Πιεμόντε και ένας από τους έξι διανοούμενους που υπέγραψαν το κάλεσμα για λίστα Τσίπρα στην Ιταλία, οποία, σύμφωνα με την πρώτη δημοσκόπηση, ξεπερνά το 7%.
Η κυβέρνηση Λέτα δεν ήταν δημοφιλής. Ο τρόπος που έπεσε όμως είναι ακόμα πιο αντιλαϊκός
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟ
* Πως βιώνει η Ιταλία τον σχηματισμό της κυβέρνησης Ρέντσι;
Αποτελεί έναν σεισμό για την ιταλική πολιτική σκηνή. Έναν σεισμό
πρωτίστως για το Δημοκρατικό Κόμμα, που βρίσκεται σε μεγάλη αναταραχή
από αυτή που αποκάλεσαν «επιτάχυνση». Η εικόνα που είχαν οι πολίτες και
τα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος ήταν μια αδελφοκτόνος μάχη, γιατί ο
Λέτα ήταν ο δεύτερος γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος και
πρωθυπουργός του Δημοκρατικού Κόμματος που θυσιάστηκε δημοσίως χωρίς
προειδοποίηση, ενώ μόλις δύο ημέρες πριν ο Ματέο Ρέντσι του είχε πει
«Ενρίκο, να είσαι ήσυχος»!
Αυτό το γεγονός έδωσε την εντύπωση ότι το Δημοκρατικό Κόμμα
διακατέχεται από προσωπικές αντιπαραθέσεις, που δύσκολα μπορούν να
ερμηνευτούν πολιτικά. Η κυβέρνηση Λέτα δεν ήταν δημοφιλής. Ο τρόπος όμως
που έπεσε είναι ακόμη πιο αντιλαϊκός, γιατί πυροδότησε ένα κύμα
αγανάκτησης σε πολλά κομμάτια της κοινής γνώμης και όχι μόνο της
Αριστεράς.
* Γιατί;
Γιατί, πρώτον και κύριο, παρακάμφθηκε ηκε το Κοινοβούλιο. Ήταν ακόμη
μια κυβερνητική κρίση που γεννήθηκε και διαχειρίστηκε έξω από το
Κοινοβούλιο. Ο προηγούμενος πρωθυπουργός, ο Λέτα, δεν παρουσιάστηκε ούτε
μπροστά στη Βουλή και τη γερουσία για να χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης.
Δεν είχε τον τρόπο ούτε να δημοσιοποιήσει τις θέσεις του. Εξαλείφθηκε
από ένα ιδιωτικό όργανο, όπως η διεύθυνση ενός κόμματος έξω από
οποιαδήποτε θεσμική έδρα.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που έχει μια τεράστια ευθύνη, δεν έκανε καν
το καθήκον του να στείλει την κυβέρνηση ενώπιον του Κοινοβουλίου,
ξεκινώντας τις διαβουλεύσεις για την επίλυση μιας κυβερνητικής κρίσης
που επισήμως δεν έχει κοινοποιηθεί σε κανένα θεσμικό οργανισμό εκτός από
την παραίτηση του πρωθυπουργού που δεν είχε καμία θεσμική αιτιολογία.
Αυτό έχει μια βαρύτητα χωρίς προηγούμενο. Βγήκαμε εκτός των διαδικασιών
ενός δημοκρατικού κοινοβουλευτικού καθεστώτος.
Θα πρέπει να προσθέσω ότι το πρόγραμμα του Ρέντσι είναι τρομερά ασαφές
και αόριστο. Είναι ένα μη πρόγραμμα. Η μόνη δικαιολογία για να διαδεχθεί
τον Λέτα είναι η ανάγκη «να επιταχύνει», μόνο που αυτό δεν αποτελεί ένα
πολιτικό περιεχόμενο. «Να επιταχύνει» για να βάλει χέρι στην εξουσία με
μια ομάδα αρχαρίων στον σωρό. Τα νέα ηγετικά στελέχη του κόμματος, από
τα οποία περιτριγυρίζεται, λάμπουν από την έλλειψη εμπειρίας και γνώσης
των προβλημάτων. Ως Ιταλός ανησυχώ πάρα πολύ για την κατάσταση που
διαμορφώθηκε.
Στο μεσοπρόθεσμο διάστημα θα έχουμε μια βαθιά κρίση στο δημοκρατικό
κόμμα, τις σχέσεις του με το εκλογικό του σώμα, την ικανότητά του να
διαχειριστεί ένα φθαρμένο σύστημα συμμαχιών στο οποίο ξαναμπήκε ως
βασικός συνομιλητής ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που πριν από έναν μήνα
έμοιαζε να έχει βγει επιτέλους οριστικά από το παιχνίδι. Ο Ματέο Ρέντσι
τον επανέφερε στο παιχνίδι καθορίζοντας μαζί του έναν προνομιακό άξονα
για να προωθήσει την αναθεώρηση του εκλογικού νόμου. Στην Ιταλία
θεωρούμε πλέον ότι η "ανάσταση" του Μπερλουσκόνι είναι η μεγαλύτερη μετά
από αυτή του Λαζάρου!
Η κατάσταση αυτή θέτει με τον πιο επίμαχο τρόπο την ανάγκη οικοδόμησης ή
ανοικοδόμησης της Αριστεράς. Αυτή που είχαμε υπογραμμίσει ως πρωταρχική
στο Θέατρο Βάλε, όταν ανακοινώσαμε την υποψηφιότητα του Αλέξη Τρίπρα
για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη δημιουργία ενός
ψηφοδελτίου στην Ιταλία που να συγκεντρώσει όλες τις ψυχές της ιταλικής
Αριστεράς, τις δυνάμεις, τις προσωπικότητες, τους διανοούμενους, τα
κινήματα, τα κόμματα που αναγνωρίζονται στην ανάγκη αντιπαράθεσής τους
με τη λιτότητα που εφαρμόζεται στην Ευρώπη. Φανταζόμασταν κυρίως αυτό:
την ανάγκη να γεμίσουμε τον τεράστιο κρατήρα που άνοιξε στην Ιταλία για
την Αριστερά από τη διαρκή μετατόπιση του Δημοκρατικού Κόμματος προς τα
δεξιά και τον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων που βρίσκονται στα
αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος.
* Αποτελείτε έναν από τους έξι διανοούμενους που υποστήριξαν
την υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα στην Ιταλία με τη δημιουργία ενός
ξεχωριστού ψηφοδελτίου...
Το κάλεσμά μας θα έλεγα ότι είχε μια συναίνεση από τα κάτω, που
ξεπέρασε και, πλέον αισιόδοξες προσδοκίες μας. Τα άτομα, οι
προσωπικότητες, οι σύλλογοι και τα κινήματα που αποδέχθηκαν το κάλεσμα
και συμμετέχουν στην προσπάθεια είναι πολύ πλατιά, φθάνοντας να
ξεπερνούν το ίδιο το οργανωμένο τμήμα του Δημοκρατικού Κόμματος ή την
εκλογική του δεξαμενή. Επίσης μπορεί να οδηγήσει αρκετούς
απογοητευμένους ψηφοφόρους της Αριστεράς, που είχαν βρει καταφύγιο στην
αποχή, να επιστρέψουν στην ενεργή πολιτική δραστηριότητα. Τμήματα των
ψηφοφόρων του Κινήματος των Πέντε Αστέρων που είναι της Αριστεράς μπορεί
να επιστρέψουν στην Αριστερά, κινηματικοί πολίτες και ακτιβιστές για το
Νερό Δημόσιο Αγαθό και τα κοινά και δημόσια αγαθά, εναντίον του τρένου
μεγάλης ταχύτητας, εναντίον των μεγάλων δημοσίων έργων, εναντίον της
γεωφυσικής καταστροφής που είχαν ψηφίσει Γκρίλο μπροστά σε μια αριστερή
πρόταση μπορεί να επιστρέψουν στην Αριστερά. Δυνητικά, στην Ιταλία
ανοίγονται μεγάλες προοπτικές για την Αριστερά και κυρίως για όσους
εκτιμούν ότι μπορεί να ανοικοδομηθεί μια δύναμη αντάξια της ιστορίας της
ιταλικής Αριστεράς.
* Ποιες είναι οι συνέπειες από την παρουσίαση της «λίστας Τσίπρα» στις άλλες δυνάμεις;
Το όνομα του Τσίπρα έχει μεγάλη δύναμη στην Ιταλία και το εισπράξαμε
αυτές τις εβδομάδες. Έχει μεγάλη δύναμη γιατί πρώτα απ' όλα εκπροσωπεί
την Ελλάδα, που αποτελεί το σύμβολο του αναγκαίου αγώνα εναντίον της
λιτότητας στην Ευρώπη. Η Ελλάδα αποτελεί το σύμβολο των καταστροφών που
προκάλεσαν οι κυρίαρχες ευρωπαϊκές πολιτικές. Η Ελλάδα αποτελεί το
μήνυμα ότι πρέπει να αλλάξουμε αυτές τις πολιτικές. Ο Τσίπρας
αντιπροσωπεύει τον πόνο της Ελλάδας και την κατηγορία εναντίον των
κυρίαρχων εξουσιών στην Ευρώπη. Αντιπροσωπεύει επίσης και την
εναλλακτική λύση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αντιπαράθεση με όσους
θέλουν να καταστρέψουν και όχι να αλλάξουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ΣΥΡΙΖΑ
έρχεται σε αντιπαράθεση με τους νέους εθνικισμούς, τους λαϊκισμούς,
αυτούς που κηρύττουν την επιστροφή στο εθνικό κράτος, την επιθυμία να
πτωχεύσουμε ο καθένας μόνος του.
Ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπροσωπεύουν την ελπίδα για να αλλάξουμε την
Ευρώπη. Ένα από τα ονόματα για το ψηφοδέλτιο ήταν «Ν΄ αλλάξουμε την
Ευρώπη με τον Τσίπρα», αλλά πέρασε το όνομα «Η άλλη Ευρώπη με τον
Τσίπρα» διαμέσου μιας on line ψηφοφορίας που συμμετείχαν πάνω από 18.000
άτομα. Ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ έκαναν ένα θαύμα στην Ελλάδα, γιατί
έδωσαν φωνή, αξιοπιστία και ουσία σε ένα λαό της Αριστεράς που δεν είχε
μια ισχυρή φωνή, καταφέρνοντας να ξεπεράσουν τον κατακερματισμό, τις
διαφορές και τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις οικοδομώντας δυνητικά μια
πλειοψηφική δύναμη. Αυτό έχουμε ανάγκη στην Ελλάδα, την Ιταλία, τις
άλλες μεσογειακές χώρες και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
* Υπήρξαν ή υπάρχουν ακόμη εσωτερικές αντιρρήσεις για την πορεία του καλέσματός σας;
Στο κάλεσμα θέσαμε ξεκάθαρα θέματα, γιατί πιστεύουμε ότι μετά από όλα
αυτά τα χρόνια της κρίσης ο ξεκάθαρος λόγος είναι καθοριστικής σημασίας.
Υπάρχουν δύο πράγματα: να δώσουμε ένα μήνυμα ασυνέχειας με τη λογική
που μας οδήγησε στις ήττες του παρελθόντος και ένα άλλο μήνυμα
διαφάνειας και διαύγειας. Πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό το ψηφοδέλτιο
δεν έγινε από τις συμφωνίες ανάμεσα στα κόμματα, αλλά έγινε από τα κάτω
και δεν θα σχηματιστεί από τις συνήθεις συμφωνίες ανάμεσα στις
γραμματείες των διαφόρων κομμάτων.
H Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) έχει αυξήσει τις
παρακολουθήσεις κορυφαίων Γερμανών κυβερνητικών αξιωματούχων αφότου ο
Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έδωσε εντολή να σταματήσει να
κατασκοπεύει την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ, υποστηρίζει
σήμερα σε δημοσίευμά της η γερμανική εφημερίδα Bild am Sonntag.
Οι αποκαλύψεις πέρυσι για τις μαζικές παρακολουθήσεις των αμερικανικών
μυστικών υπηρεσιών στη Γερμανία, ειδικά με στόχο το κινητό τηλέφωνο της
Μέρκελ, είχε προκαλέσει σοκ στη Γερμανία και την πλέον σοβαρή διαμάχη
μεταξύ των δύο συμμάχων εδώ και μία δεκαετία.
Η Bild am Sonntag υποστηρίζει ότι οι πληροφορίες της προέρχονται από
υψηλόβαθμο στέλεχος της NSA στη Γερμανία και ότι μεταξύ εκείνων που
κατασκοπεύει η NSA είναι ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε
Μεζιέρ, στενός συνεργάτης της Άγγελα Μέρκελ.
«Μας έδωσαν την εντολή να μην χάσουμε οποιαδήποτε πληροφορία τώρα που
δε μπορούμε πια να παρακολουθούμε απευθείας τις επικοινωνίες της
καγκελαρίου» αποκάλυψε το στέλεχος της NSA, όπως γράφει η εφημερίδα.
Ένας εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών δήλωσε ότι δεν θα
σχολιάσει τους «ισχυρισμούς μη κατονομαζόμενων προσώπων».
Με στόχο να κατευνάσει την αναστάτωση για το αμερικανικό πρόγραμμα
παρακολουθήσεων στο εξωτερικό, ο Μπαράκ Ομπάμα απαγόρευσε τον Ιανουάριο
την παρακολούθηση των ηγετών των χωρών στενών φίλων και συμμάχων της
Ουάσιγκτον.
Το Βερολίνο ασκεί πιέσεις, μέχρι στιγμής χωρίς αντίκρισμα, για τη
σύναψη μιας «μη κατασκοπευτικής» συμφωνίας με την Ουάσιγκτον. Ο Γερμανός
υπουργός Εξωτερικών Φρανκ- Βάλτερ Σταϊνμάγερ αναμένεται να επισκεφθεί
τις ΗΠΑ την Πέμπτη, δήλωσε ωστόσο ότι αμφιβάλει για το αν μια τέτοια
συμφωνία θα είχε αποτέλεσμα.
Η Bild παρέθεσε τις δηλώσεις μιας συμβούλου σε θέματα ασφαλείας του
πρόεδρου Μπαράκ Ομπάμα, της Κέιτλιν Χέιντεν: «Οι ΗΠΑ το έχουν
ξεκαθαρίσει ότι συγκεντρώνουν τα στοιχεία των υπηρεσιών πληροφοριών με
τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το κάνουν τα άλλα κράτη»
Συζητάμε με τον καθηγητή πολιτικής οικονομίας και ιστορίας της
οικονομικής σκέψης για την ιδεολογία της τρόικας και του σύγχρονου
νεοφιλελευθερισμού, καθώς και την πολιτική διάσωσης που ακολουθείται.
“Αυτή η πολιτική δεν έχει διέξοδο”, τονίζει ο Ν. Θεοχαράκης και
καταλήγει: “στην πραγματικότητα η λύση είναι μια σύμπραξη των δυνάμεων
της Αριστεράς του Νότου η οποία θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα σοβαρό
αντίπαλο δέος απέναντι στον Βορρά”.
Τη συνέντευξη πήρε
ο Παύλος Κλαυδιανός
Κάτω από την εικόνα ευφορίας που καλλιεργεί η κυβέρνηση στην
πραγματικότητα συμβαίνει το εξής: η τρόικα υποστηρίζει ότι
η Ελλάδα δεν έχει κάνει αρκετά, ότι πρέπει να συνεχίσει στην
ίδια γραμμή, η κυβέρνηση, αντίθετα, απαντά ότι όλα έχουν
γίνει, ότι υπάρχουν μεγάλες επιτυχίες όπως προκύπτει και
από τα στοιχεία (πρωτογενές πλεόνασμα, προοπτική ανάκαμψης
κ.τ.λ.) και ότι θα βγούμε στις αγορές στο τέλος του 2014. Τι
υποκρύπτει αυτή η διαφορά στην ανάγνωση της
πραγματικότητας;
Η αλήθεια είναι ότι στην κυβέρνηση πάντοτε ήξεραν ότι
υπάρχει ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης, αλλά μέχρι τώρα
θεωρούσαν ότι με την πιστή εφαρμογή του μνημονίου ή θα υπήρχε
ανάκαμψη της οικονομίας και εμπιστοσύνη των αγορών και ως
εκ τούτου θα μπορούσαν να αναληφθούν χρήματα από τις
χρηματαγορές – το υπεραισιόδοξο και απίθανο σενάριο – ή θα
μπορούσαν να χρησιμοποιούσαν την καλή διαγωγή τους ως
επιχείρημα για να επιτύχουν μία ρύθμιση από πλευράς
δανειστών. Η ρύθμιση αυτή του χρέους, θα επιμήκυνε το χρόνο
αποπληρωμής σε βάθος δεκαετιών και θα μείωνε το επιτόκιο
εξυπηρέτησης του χρέους. Η τρόικα, όμως, κάθε τόσο
επανέρχεται και πιέζει, ενώ η κυβέρνηση αντιδρά σπασμωδικά
όπως συνέβη με το εισιτήριο στα νοσοκομεία που τελικά
αντικαταστάθηκε με αύξηση στο φόρο καπνού. Αυτή η μόνιμη
πίεση της τρόικας επιτρέπει την εφαρμογή των
νεοφιλελευθέρων πολιτικών σε κάθε τομέα της οικονομίας.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν και διαφοροποιήσεις
στο εσωτερικό της τρόικας. Το ΔΝΤ βλέποντας ότι το χρέος δεν
μπορεί να αποπληρωθεί πίεζε τους άλλους εταίρους να
προχωρήσουν σε μερική ρύθμιση, διότι θα βρισκόταν σε δεινή
θέση αν η Ελλάδα δεν μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο, αφού
εκ του καταστατικού το ΔΝΤ δε μπορεί να συμφωνήσει σε δάνεια
που δεν είναι εφικτή η αποπληρωμή τους. Το ΔΝΤ ήθελε να έχει
γίνει η συμφωνία για μερική διαγραφή του χρέους από τη
Γερμανία, πριν από τη πληρωμή της τελευταίας δόσης, ένα PSI για
τον επίσημο τομέα – ένα OSI. Τελικά η Γερμανία κατάφερε να
πείσει το ΔΝΤ να κάνει λίγο τα στραβά μάτια και ότι στην πορεία,
μετά τις εκλογές, και αφού πείσει την κοινή γνώμη να κάνει κάτι
προς την αμοιβαία επιθυμητή κατεύθυνση.
Επιβεβαιώνεται αυτό;
Οι αισιόδοξοι της ελληνικής κυβέρνησης το πιστεύουν αυτό,
αλλά δεν πείθεται εύκολα η γερμανική κοινή γνώμη. Δεν είναι
βέβαιο ότι είναι πολιτικά εφικτό. Και στη Γερμανία υπάρχουν
αντίθετες πολιτικές δυνάμεις και διάφορες χώρες δεν το
θέλουν. Εν τω μεταξύ οι Γερμανοί σκέφτονται πονηρά ότι οι
συνθήκες έχουν αλλάξει από την αρχή που τα ελληνικά ομόλογα
ήταν στα χέρια των γερμανικών και ευρωπαϊκών τραπεζών, όταν ο
Παπανδρέου αν ήθελε μπορούσε να «εκβιάσει» άλλη συμφωνία. Η
Γερμανία είχε ήδη δώσει αρκετά χρήματα για να σώσει τις
τράπεζές της. Μέσω, δήθεν, της σωτηρίας της Ελλάδας και της
κοινοτικής αλληλεγγύης έσωσε το γερμανικό Δημόσιο, τις
τράπεζές του. Ξεσκαρτάρανε, λοιπόν, τα ομόλογά τους και το
χρέος πέρασε στον γερμανό φορολογούμενο. Ένα άλλο θέμα
είναι το εξής: Μέσα στην ιδεολογία της τρόικας και του
σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού είναι ότι μια οικονομία για
να μπορέσει να δουλέψει πρέπει να ακολουθεί μια πραγματικά
ελεύθερη οικονομία με απελευθερωμένη
επιχειρηματικότητα. Στην πράξη σημαίνει κατάλυση ή
υποτυπώδη λειτουργία κάθε είδους κοινωνικής πρόνοιας –το
βλέπουμε έντονα στην εκπαίδευση, την υγεία κτλ– και να γίνει
πλήρης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, συλλογικές
συμβάσεις και ιδίως ό,τι αφορά την προστασία εργασίας από την
απόλυση κτλ. και την άρση όλων των εμποδίων στην
επιχειρηματικότητα. Τότε, πιστεύουν, μαζί με τη μείωση των
δαπανών η οικονομία, από μόνη της, θα ανακάμψει. Δεν υπάρχει
γι’ αυτούς, δηλαδή, ζήτημα ενεργού ζήτησης. Μιλούν για
πολλαπλασιαστές, αλλά δεν τους πιστεύουν στην πραγματικότητα.
Εν τω μεταξύ, η ελληνική δημόσια διοίκηση έχει μια σειρά
από γραφειοκρατικές δουλείες, νησίδες φαυλότητας σε έναν
ωκεανό αθλιότητας, δεν μπορεί να δουλέψει. Ο λόγος λένε που
δεν περπατάει η ανάκαμψη είναι ότι δεν έχουν γίνει οι σωστές
μεταρρυθμίσεις. Ότι έχουν γίνει πολλές ποσοτικές, όχι όμως
οι ποιοτικές στον βαθμό που θα θέλαμε. Το θέμα όμως είναι η
θεραπεία. Να φύγουν τα εμπόδια, να γίνει ανταγωνιστική η
οικονομία κτλ, κτλ. Πρόκειται για φενάκη. Αντίθετα έχουμε
πλείστα όσα παραδείγματα όπου από τις επιχειρηματικές
δράσεις του κράτους ανακάμπτει η οικονομία.
Βλάβες βάθους
Ποια η πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας;
Έχουμε μια οικονομία, η οποία δεν δουλεύει, δεν προχωρά. Οι
τράπεζες, πχ, είναι χωρίς κεφάλαια, έγινε ανεπαρκής
ανακεφαλαιοποίηση με στόχευση κυρίως να περισωθούν οι
μέτοχοι της παλιάς ιδιοκτησίας. Ακολουθούν μία τακτική
έναντι των επιχειρήσεων με παρατάσεις των δανείων, δηλαδή
προσποιούνται ότι θα πάρουν τα λεφτά τους κάποτε πίσω και έτσι
δεν κλείνουν οι επιχειρήσεις. Αλλά αν δεν γινόταν αυτό η
οικονομία θα κατέρρεε. Το εμπόριο δεν μπορεί να
εξυπηρετηθεί. Οι ξένοι οίκοι δεν κάνουν δεκτές τις
εγγυητικές των ελληνικών τραπεζών, τα χρηματοοικονομικά
τμήματα των ξένων οίκων ζητούν να ληφθεί υπόψη ο κίνδυνος της
χώρας, άρα δεν γίνονται πολλές εισαγωγές – εξαγωγές. Ο
κίνδυνος από την αγορά της Ελλάδας οδηγεί σε πολύ υψηλά
επιτόκια οπότε όποια επιχειρηματική πρόταση γίνεται
είναι απαγορευτική. Εν τω μεταξύ, η πολιτική που ασκείται
δημιουργεί 1.370.000 ανέργους, δηλαδή πολίτες που δεν έχουν
αγοραστική δύναμη για να αγοράσουν αγαθά για να
λειτουργήσει η οικονομία σωστά. Ποιος παίρνει ένα διαρκές
αγαθό ενώ δεν ξέρει αν αύριο είναι άνεργος χρειαστεί να
πληρώσει κάτι, έναν ακόμη φόρο, δεν μπορεί να πάρει δάνειο
κτλ; Έχουν γίνει βλάβες βάθους. Η μακροχρόνια ανεργία, έχει
φθάσει στο 80% των ανέργων. Δημιουργεί δε τεράστια βλάβη στο
εργατικό δυναμικό. Αυτή τη στιγμή έχεις νέους που έχουν
τελειώσει την εκπαίδευση ή έχουν αποκτήσει σπουδαίες
δεξιότητες τις οποίες δεν αξιοποιούν αλλά αντίθετα με τις
πρόχειρες δουλειές κάθε μορφής που κάνουν τις απαξιώνουν.
Πολλοί, λοιπόν, φεύγουν και πάνε στο εξωτερικό. Ή έχεις
επιχειρηματίες οι οποίοι έχουν χάσει τα πάντα και είναι
δύσκολο να ξανασταθούν στα πόδια τους. Βιοτέχνες καταλήγουν
άστεγοι, και πέφτει αμέσως επάνω τους όλο το ασφαλιστικό και
φορολογικό σύστημα, πώς θα επανέλθουν, στο οτιδήποτε; Σαν
να ζούμε συνολικά σ’ έναν κόσμο με κατάθλιψη. Δεν λειτουργούν
μέσα στην οικονομία ως επιχειρηματίες, ως εργαζόμενοι ή
καταναλωτές. Το ερώτημα είναι, λοιπόν, από εδώ πού πας; Αυτή
η πολιτική δεν έχει διέξοδο.
Αυτό δεν το βλέπουν;
Οι Γερμανοί ολοένα και περισσότερο θέλουν να το πάνε πιο
πίσω. Γιατί οι Γερμανοί, γενικά, έχουν μια τάση να μην θέλουν η
εμπλοκή τους με την ΕΕ να είναι τέτοια από την οποία δεν θα
μπορέσουν ποτέ να φύγουν, αν το επιλέξουν. Δεν θέλουν, δηλαδή,
να δοκιμάσουν συστήματα μονιμότερα όπως π.χ. η τραπεζική
ένωση κτλ. Αλλά αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλο κόστος
διαχείρισης του προβλήματος. Δεν το έχουν λύσει αυτό. Οι
αναβολές που παίρνουν, ολοένα και μεγαλύτερες, εμπλέκουν και
το ελληνικό ζήτημα. Το πρόβλημα, σε διαφορετικούς βαθμούς,
το έχουν κι άλλες χώρες της Ευρώπης. Την Ελλάδα τη
χρησιμοποιούν σαν παράδειγμα για να τρομοκρατήσουν τις άλλες
χώρες και όσους αντιμάχονται τις νεοφιλελεύθερες ιδέες.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πτυχή. Επιχειρείται η τελευταία
πράξη εξαφάνισης όλων των κατακτήσεων του κοινωνικού
κράτους και των εργασιακών δικαιωμάτων που θεσμοθετήθηκαν
μετά τον πόλεμο. Δεν θέλουν επίσης να αποδεχθούν ότι θα
οικοδομήσουν μια ΕΕ η οποία θα επιτρέψει μια λύση για την
κρίση που θα περάσει μέσα από τις δυνατότητες νέων Ευρωπαϊκών
θεσμών, όπως ένα είδος Σχεδίου Μάρσαλ, ευρωομόλογα από την
ΕΚΤ κ.τ.λ. Οι Γερμανοί δεν τα θέλουν αυτά. Βεβαίως, δεν θέλουν
και να καταρρεύσει ο Νότος, η Ελλάδα. Διότι αν συμβεί αυτό κάτω
από τη δική τους ευθύνη πάει το πείραμα. Μπορεί το ελληνικό
θαύμα κάποια στιγμή να γυρίσει και από «επιτυχές σενάριο», να
γίνει «σενάριο καταστροφής». Όσο για τον σχεδιασμό ότι θα
είμαστε τριάντα ακόμη χρόνια σε καθεστώς οικονομικής
καταστολής μπορεί να μην λειτουργήσει. Είναι μια κατάσταση
όπου το παραμικρό πολιτικό ή κοινωνικό γεγονός μπορεί να
πυροδοτήσει μη ελέγξιμες καταστάσεις. Το οικονομικό,
είναι σαφές, εμπλέκεται με το πολιτικό. Η κρίση, σ’ όλη την
Ευρώπη, έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο ευρωσκεπτικισμό και
αυτό θα το δούμε, πολύ πιθανό, στις επερχόμενες ευρωεκλογές.
Ο κόσμος θα πάει στην κάλπη, δεν μπορούν να το αποφύγουν. Οι
παλιοί καλοί καιροί του δικομματισμού και στην Ελλάδα, δεν
υπάρχουν. Βεβαίως, ξέρουν ότι τα πράγματα είναι δύσκολα και
για την άρθρωση ενός πραγματικού εναλλακτικού οικονομικού
και πολιτικού λόγου. Ο οποίος αν αρθρωθεί σωστά, και είναι
δύσκολο να γίνει αυτό, θα έχει αποτέλεσμα.
Ο υποδειγματικός κρατούμενος
Είναι πραγματικές δυσκολίες και ποια η πηγή τους;
Είναι πραγματικές, νομίζω. Ναι μεν μπορεί κάποιος να κάνει
ψυχογραφία ή πολιτογραφία των πολιτικών δυνάμεων και
αναφέρουμε στην Αριστερά που είναι η μόνη Αριάδνη που έχει στα
χέρια της τον μίτο, ο οποίος όμως μπορεί και να κοπεί κάποια
στιγμή, αλλά είναι πραγματικές. Το πρόβλημα είναι να υπάρξει
μια ξεκάθαρη αριστερή εναλλακτική λύση. Με δεδομένο ότι
ζούμε σε μια διασυνδεδεμένη οικονομία, άρα η λύση δεν μπορεί
να στηρίζεται στην αυτάρκεια. Η οποία λύση όταν θα αρχίσει να
εφαρμόζεται θα βρει πολύ ισχυρούς αντιπάλους, θα έχουμε
έναν πόλεμο όχι μόνο σε ελληνικό αλλά σε ευρωπαϊκό
επίπεδο. Διότι στην πραγματικότητα η λύση είναι μια
σύμπραξη των δυνάμεων της Αριστεράς του Νότου η οποία θα
μπορέσει να δημιουργήσει ένα σοβαρό αντίπαλο δέος
απέναντι στον Βορρά και να εφαρμόσει την πολιτική της, με τη
σοσιαλδημοκρατία, σε Βορρά και Νότο, πιο νεοφιλελεύθερη.
Πρέπει να το αναστρέψεις αυτό, μιλώντας για την κατάργηση της
λιτότητας και την ανάκαμψη της οικονομίας. Υπάρχει, ασφαλώς,
η δυνατότητα να προκύψει μια κυβέρνηση η οποία θα μπορεί να
μιλήσει με διαφορετικούς όρους. Η ελληνική κυβέρνηση
ακολούθησε τη λογική του υποδειγματικού κρατούμενου. Δεν
είχαν φτάσει καν σε επίπεδο διαπραγμάτευσης με την τρόικα. Με
ένα λαό πίσω της μπορεί να κάνει αναδιαπραγματεύσεις ή
συγκροτώντας ευρύτερες συμμαχίες που μπορεί να αναθαρρήσουν
και άλλα εκλογικά σώματα αλλού, να προχωρήσει. Αυτό είναι
ένα βιώσιμο σχέδιο αλλά και με ρίσκο, ως απόρροια του μεγάλου
πολέμου που θα γίνει. Μπορούν να παρθούν μέτρα μέσω της ΕΚΤ, των
κονδυλίων του ΕΣΠΑ κτλ. Χρειάζονται, λοιπόν, θέσεις ουσίας,
ειλικρινείς, καθαρές, όχι ευφυολογήματα για να κερδίσουμε
πόντους, επεξεργασμένες για κάθε γωνιά της κοινωνίας και της
οικονομίας. Μια σταθερότητα, προετοιμασία του κόσμου για
ενδεχόμενο σύγκρουσης, πολέμου, να προκύπτει ότι είσαι
αποφασισμένος, δεσμευμένος σ’ αυτό που κάνεις και
επαγγέλλεσαι, πεισμένος ότι το σχέδιό σου βγαίνει.